Ενώ επιφανειακά ο πόλεμος την Ουκρανία φαίνεται να γίνεται για την καταπάτηση του “Ναζισμού” κατα τους Ρώσσους, ουσιαστικά είναι πόλεμος επικράτησης φυσικού αεριού. Οι Αμερικάνοι θέλουν να αποκλείσουν την Ρωσία από το παιχνίδι και θα κάνουν τα πάντα για να δώσουν στην Ευρώπη το δικό τους φυσικό αέριο. Γι’ αυτό δημιουργήσαν έτσι το κλήμα εδώ και χρόνια για να οδηγήσουν την κατάσταση εκεί που ήθελαν ρίχνοντας το φταίξιμο στους Ρώσσους και να αποπροσανατολίσουν την κοινή γνώμη. Σύμφωνα με μελέτες τα Κοιτάσματα της Ελλάδας φτάνουν για να ταΐσουν ενεργειακά όλη την Ευρώπη και να λύσουν το πρόβλημα μια για πάντα. Μόνο που αυτό την Αμερική θα την Έβγαζε εκτός τη Ευρώπης ενεργειακά, όπως και την Ρωσία.

«Εάν η ελευθερία έχει όνομα, το όνομά της είναι Ουκρανία και η ουκρανική σημαία είναι σήμερα η σημαία της ελευθερίας», δήλωσε η Ursula von der Leyen.

Ποιες είναι οι πιθανές οικονομικές συνέπειες της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία και οι απαντήσεις της διεθνούς κοινότητας; 

Το IGM Forum στο Chicago Booth, το οποίο, για πάνω από μια δεκαετία, διερευνά τακτικά μερικούς από τους κορυφαίους οικονομικούς εμπειρογνώμονες του κόσμου στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ για τις απόψεις τους σε επίκαιρα ζητήματα δημόσιας πολιτικής, κάλεσε τα πάνελ του να εκφράσουν τις απόψεις τους για έναν αριθμό βασικών θεμάτων: οι πιθανές επιπτώσεις για τη ρωσική οικονομία (Cecchhetti και Schoenholtz 2022, Garicano 2022), για την ευρωπαϊκή οικονομία, για τον ρόλο του δολαρίου ΗΠΑ ως διεθνές νόμισμα και για την παγκόσμια ανάπτυξη και πληθωρισμό. 

Ακολουθώντας την τυπική μορφή των δημοσκοπήσεων του IGM , οι ειδικοί ρωτήθηκαν εάν συμφωνούν ή διαφωνούν με τις ακόλουθες δηλώσεις και, εάν ναι, πόσο έντονα και με ποιο βαθμό εμπιστοσύνης:

α) Οι επιπτώσεις από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία θα είναι στασιμοπληθωριστικές, καθώς θα μειώσουν αισθητά την παγκόσμια ανάπτυξη και θα αυξήσουν τον παγκόσμιο πληθωρισμό τον επόμενο χρόνο.

β) Οι οικονομικές και χρηματοοικονομικές κυρώσεις που έχουν ήδη επιβληθεί θα οδηγήσουν σε βαθιά ύφεση στη Ρωσία.

γ) Η στόχευση της ρωσικής οικονομίας μέσω της ολοκληρωτικής απαγόρευσης των εισαγωγών πετρελαίου και φυσικού αερίου ενέχει υψηλό κίνδυνο ύφεσης στις ευρωπαϊκές οικονομίες.

δ) Ο οπλισμός της χρηματοδότησης σε δολάρια είναι πιθανό να οδηγήσει σε σημαντική μετατόπιση από το δολάριο ως το κυρίαρχο διεθνές νόμισμα.

Από τους 48 Ευρωπαίους εμπειρογνώμονες , οι 41 συμμετείχαν σε αυτήν την έρευνα. Από τους 43 εμπειρογνώμονες των ΗΠΑ , συμμετείχαν 40 – για συνολικά 81 αντιδράσεις εμπειρογνωμόνων. 

Πιθανές στασιμοπληθωριστικές επιπτώσεις της εισβολής

Στην πρώτη δήλωση σχετικά με το εάν οι επιπτώσεις από την εισβολή θα μειώσουν την παγκόσμια ανάπτυξη και θα αυξήσουν τον παγκόσμιο πληθωρισμό το επόμενο έτος, πάνω από τα τρία τέταρτα της επιτροπής συμφωνούν και οι υπόλοιποι είναι αβέβαιοι. 

Με βάση την εμπιστοσύνη κάθε εμπειρογνώμονα στην απάντησή του, το 16% της επιτροπής των ΗΠΑ συμφωνεί απόλυτα, το 65% συμφωνεί, το 19% είναι αβέβαιο και το 0% διαφωνεί ή διαφωνεί έντονα. Μεταξύ της ευρωπαϊκής ομάδας (και πάλι σταθμισμένη από την εμπιστοσύνη κάθε εμπειρογνώμονα στην απάντησή τους), το 34% συμφωνεί απόλυτα, το 44% συμφωνεί, το 22% είναι αβέβαιο και το 0% διαφωνεί ή διαφωνεί έντονα. 

Συνολικά, και στις δύο ομάδες, το 26% συμφωνεί απόλυτα, το 53% συμφωνεί, το 21% είναι αβέβαιο και κανείς δεν διαφωνεί.

Μεταξύ των σύντομων σχολίων που μπορούν να συμπεριλάβουν οι ειδικοί στις απαντήσεις τους, ο Karl Whelan στο University College του Δουβλίνου, ο οποίος συμφωνεί απόλυτα, λέει: «Αυτό είναι ένα κλασικό αρνητικό σοκ προσφοράς. Όπως γνωρίζουμε από τη δεκαετία του 1970, αυτά τα σοκ αυξάνουν τον πληθωρισμό και μειώνουν την παραγωγή». Ο Robert Shimer στο Σικάγο, ο οποίος λέει ότι είναι αβέβαιος, αποδέχεται τη διάγνωση αλλά όχι απαραίτητα το αποτέλεσμα: «Είναι ένα δυσμενές σοκ εφοδιασμού. Το αν αυτό είναι πληθωριστικό εξαρτάται από την απάντηση της νομισματικής πολιτικής». Ο Larry Samuelson στο Yale, ο οποίος συμφωνεί με τη δήλωση, σχολιάζει: «Μια παρατεταμένη σύγκρουση, πέρα ​​από τα υπάρχοντα δεινά στην εφοδιαστική αλυσίδα, θα είναι επιζήμια για την παγκόσμια οικονομία».

Άλλοι που συμφωνούν επισημαίνουν τους πιθανούς μοχλούς χαμηλότερης ανάπτυξης και υψηλότερου πληθωρισμού. Ο Χριστόφορος Πισσαρίδης στο London School of Economics (LSE) εξηγεί: «Το αποτέλεσμα θα είναι μέσω του πετρελαίου και άλλων πόρων. Η προσφορά θα μειωθεί και οι τιμές και το κόστος παραγωγής θα αυξηθούν». Ο Franklin Allen στο Imperial College του Λονδίνου σημειώνει: «Η εισβολή επηρεάζει τον πληθωρισμό ήδη με το πετρέλαιο, το φυσικό αέριο και πολλά άλλα εμπορεύματα να φτάνουν σε υψηλά επίπεδα. Η παραγωγή μπορεί επίσης να μειωθεί». Ο Markus Brunnermeier στο Πρίνστον προσθέτει: «Η ρωσική οικονομία δεν είναι μεγάλη, αλλά η αύξηση των τιμών της ενέργειας θα έχει αρνητικές επιπτώσεις σε αρκετές αναδυόμενες αγορές και στην Ευρωπαϊκή Ένωση». Και ο Anil Kashyap στο Σικάγο αναφέρει: «Πολλές διαταραχές, ενέργεια, νέον, παλλάδιο (και τα δύο σημαντικά για τα πατατάκια), σιτάρι». 

Μεταξύ εκείνων που λένε ότι είναι αβέβαιοι, η Antoinette Schoar στο MIT παρατηρεί: «Σίγουρα θα υπάρξουν μεγάλες οικονομικές επιπτώσεις, αλλά δεν είμαι απολύτως σίγουρος ότι θα είναι στασιμοπληθωρισμός». Ο Olivier Blanchard στο Ινστιτούτο Peterson δηλώνει: «Είμαι αρκετά σίγουρος για τον πληθωρισμό, αλλά λιγότερο σίγουρος για την παραγωγή. Η ζήτηση μπορεί να είναι ισχυρή για άλλους λόγους». Και ο Έρικ Μάσκιν στο Χάρβαρντ παρατηρεί: «Ο στασιμοπληθωρισμός φαίνεται εύλογο αποτέλεσμα, αλλά δεν θα ήθελα να κάνω μια πρόβλεψη με ακρίβεια ότι θα συμβεί». 

Άλλοι που είναι αβέβαιοι εξηγούν γιατί. Ο Kjetil Storesletten στο Πανεπιστήμιο του Όσλο απαντά: «Ο ρωσικός πληθωρισμός θα μειώσει την παγκόσμια ανάπτυξη. Δεν είναι ξεκάθαρο τι θα κάνει στον πληθωρισμό». Και ο Jan-Pieter Krahnen στο Πανεπιστήμιο Goethe της Φρανκφούρτης σχολιάζει: «Οι συνέπειες του πολέμου έχουν αμφίδρομη κατεύθυνση: η αλυσίδα εφοδιασμού και οι τιμές ενέργειας μειώνουν την ανάπτυξη. Η υποκατάσταση ενέργειας και η στρατιωτική συσσώρευση κάνουν το αντίθετο».

Πιθανές επιπτώσεις των κυρώσεων στην οικονομία της Ρωσίας

Στη δεύτερη δήλωση σχετικά με το εάν οι κυρώσεις που έχουν επιβληθεί μέχρι σήμερα θα οδηγήσουν σε βαθιά ύφεση στη Ρωσία, πάνω από το 90% των συμμετεχόντων συμφωνεί και πάλι κανένας δεν διαφωνεί. 

Με βάση την εμπιστοσύνη κάθε εμπειρογνώμονα στην απάντησή του, το 16% της ομάδας των ΗΠΑ συμφωνεί, το 77% συμφωνεί, το 8% είναι αβέβαιο και το 0% διαφωνεί ή διαφωνεί έντονα (τα σύνολα δεν αθροίζονται πάντα στο 100 λόγω στρογγυλοποίησης). Μεταξύ της ευρωπαϊκής ομάδας (και πάλι σταθμισμένη από την εμπιστοσύνη κάθε εμπειρογνώμονα στην απάντησή τους), το 45% συμφωνεί απόλυτα, το 49% συμφωνεί, το 6% είναι αβέβαιο και το 0% διαφωνεί ή διαφωνεί έντονα. Συνολικά, και στις δύο ομάδες, το 32% συμφωνεί απόλυτα, το 61% συμφωνεί, το 7% είναι αβέβαιο και κανένας δεν διαφωνεί.

Τα σχόλια από εκείνους που συμφωνούν περιλαμβάνουν τον Λάρι Σάμιουελσον, ο οποίος λέει: «Κάποιος ήδη βλέπει σημάδια αναστάτωσης, αν και είναι λιγότερο σαφές ότι το αποτέλεσμα θα είναι μια βαθιά ύφεση». Ο Karl Whelan σημειώνει: «Η Ρωσία έχει μεγάλο έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών εκτός ενέργειας. Η απώλεια πρόσβασης σε προμήθειες και υπηρεσίες θα βλάψει την οικονομία». Ο Jan-Pieter Krahnen προτείνει: «Ενώ αναμένω να δω μια ύφεση λόγω της παγκόσμιας αποχώρησης από τη Ρωσία, υπάρχουν επίσης κάποια αντίθετα αποτελέσματα από την αύξηση των ενεργειακών εσόδων». Ο Φράνκλιν Άλεν προσθέτει: «Υπάρχει αβεβαιότητα σχετικά με το πόσο αποτελεσματικές θα είναι οι κυρώσεις και πόσο θα βοηθήσει η Κίνα να αποφευχθούν. Αλλά φαίνεται πιθανό ότι η παραγωγή θα πέσει». 

Ορισμένοι συμμετέχοντες σε πάνελ που συμφωνούν σημειώνουν τη σημασία της κάλυψης των κυρώσεων και το χρονικό διάστημα που ενδέχεται να ισχύουν. Ο Kenneth Judd στο Stanford δηλώνει: «Ναι, ΑΝ τα διατηρήσουμε. Δεν μπορούμε να υποχωρήσουμε. Πρέπει να διατηρήσουμε αυτή την ενιαία πίεση στον Πούτιν». Ο Daron Acemoglu στο MIT λέει: «Ναι, αλλά θυμηθείτε ότι δεν είναι πλήρως περιεκτικές (ακόμα). Η Δύση θα πρέπει να σταματήσει όλες τις εισαγωγές φυσικού αερίου και να αποκλείσει όλες τις ρωσικές τράπεζες από τη Swift». Ο Christopher Udry στο Northwestern προσθέτει: «Αλλά υπάρχουν ακόμα πιο ισχυρές κυρώσεις και πρέπει να εφαρμοστούν». 

Μεταξύ εκείνων που λένε ότι είναι αβέβαιοι, ο Markus Brunnermeier σημειώνει: «Η ανάπτυξη ήταν ήδη χαμηλή εκ των προτέρων στη Ρωσία. Οι κυρώσεις θα χρειαστούν χρόνο για να λειτουργήσουν». Ο Patrick Honohan στο Trinity College του Δουβλίνου δηλώνει: «Οι εξαγωγές φυσικού αερίου/πετρελαίου μπορούν ακόμα να πληρώσουν για τις εισαγωγές της Ρωσίας. Η ύφεση είναι πιο πιθανό να οδηγηθεί από την κατάρρευση της εγχώριας εμπιστοσύνης». Ο Χριστόφορος Πισσαρίδης λέει: «Όσο η Ρωσία μπορεί να πουλάει το πετρέλαιο της, θα έχει τα έσοδα. Στη συνέχεια, μπορεί να κάνει εμπόριο με την Ασία. Αλλά η αλλαγή αγοράς θα είναι δαπανηρή». Και ο Ρόμπερτ Χολ στο Στάνφορντ παρατηρεί: «Η επιβολή αυταρχίας δεν μειώνει απαραίτητα τη δραστηριότητα».

Πιθανές επιπτώσεις της απαγόρευσης εισαγωγών πετρελαίου και φυσικού αερίου στην οικονομία της Ευρώπης

Στην τρίτη δήλωση σχετικά με το εάν η πλήρης απαγόρευση των εισαγωγών πετρελαίου και φυσικού αερίου κινδυνεύει με ύφεση στις ευρωπαϊκές οικονομίες, το 70% συμφωνεί και τα περισσότερα από τα υπόλοιπα είναι αβέβαια. Αξίζει να σημειωθεί ότι υπάρχουν σημαντικά ισχυρότερες προσδοκίες για ύφεση στο ευρωπαϊκό πάνελ. Ταυτόχρονα, αρκετοί συμμετέχοντες στην επιτροπή εκφράζουν την άποψη ότι ακόμη και αν ένα ενεργειακό εμπάργκο ήταν δαπανηρό για τις οικονομίες της Ευρώπης, μπορεί να είναι επιθυμητό να εφαρμοστεί (Chepeliev et al. 2022). 

Με βάση την εμπιστοσύνη κάθε εμπειρογνώμονα στην απάντησή του, το 19% της επιτροπής των ΗΠΑ συμφωνεί απόλυτα, το 42% συμφωνεί, το 40% είναι αβέβαιο και το 0% διαφωνεί ή διαφωνεί έντονα. Μεταξύ της ευρωπαϊκής ομάδας (και πάλι σταθμισμένη από την εμπιστοσύνη κάθε εμπειρογνώμονα στην απάντησή τους), το 16% συμφωνεί απόλυτα, το 61% συμφωνεί, το 19% είναι αβέβαιο και το 3% διαφωνεί. 

Συνολικά, και στις δύο ομάδες, το 17% συμφωνεί απόλυτα, το 53% συμφωνεί, το 27% είναι αβέβαιο και το 2% διαφωνεί.

Μεταξύ εκείνων που συμφωνούν ή συμφωνούν απόλυτα, ο Luigi Guiso στο Ινστιτούτο Οικονομικών και Οικονομικών Einaudi σημειώνει: «Η Ευρώπη εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το ρωσικό αέριο, η αντικατάστασή του απαιτεί σημαντικό χρόνο». Ο Χριστόφορος Πισσαρίδης συμφωνεί: «Η Γερμανία εξαρτάται απόλυτα από αυτούς. Μια ύφεση σε αυτήν και κάποιες άλλες θα φέρουν ύφεση στην Ευρώπη». Ομοίως, ο Lubos Pastor στο Σικάγο επισημαίνει ότι: «Πολλές μεγάλες ευρωπαϊκές οικονομίες, συμπεριλαμβανομένης της Ιταλίας και της Γερμανίας, εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από το ρωσικό αέριο». Και ο Jose Scheinkman στην Columbia εξηγεί: «Η ύφεση θα προέλθει κυρίως από την απαγόρευση των εισαγωγών φυσικού αερίου, καθώς η επίδραση από το πετρέλαιο θα μειωθεί εν μέρει από τον ανασχηματισμό των προμηθειών».

Άλλοι που συμφωνούν σχετικά με το κόστος για την Ευρώπη ενός εμπάργκο αναγνωρίζουν ότι μπορεί να είναι ακόμα δικαιολογημένο. Ο Jan-Pieter Krahnen υποστηρίζει: «Δυστυχώς, ναι. Ωστόσο, θα υποστήριζα το κλείσιμο του Nord Stream 1, του υπάρχοντος αγωγού φυσικού αερίου, και την αντικατάσταση μέσω ανανεώσιμων πηγών ενέργειας». Ο Barry Eichengreen στο Μπέρκλεϋ λέει: «Λάβετε υπόψη ότι αυτό δεν είναι απαραίτητα επιχείρημα κατά μιας τέτοιας απαγόρευσης». Και ο Ricardo Reis στο London School of Economics καταλήγει: «Αλλά αξίζει τον κόπο». 

Κάποιοι από αυτούς που είναι αβέβαιοι ακολουθούν παρόμοια γραμμή. Ο Christian Leuz στο Σικάγο δηλώνει: «Πιθανό αλλά δύσκολο να το γνωρίζεις. Θα πρέπει ακόμα να εξεταστεί για πολιτικούς και ανθρωπιστικούς λόγους. Ίσως είναι ένα τίμημα που αξίζει να το πληρώσετε». Και ο Anil Kashyap σχολιάζει: «Μάλλον; Αλλά αμφιβάλλω ότι δεν θα προσπαθήσουμε, και είναι δύσκολο να μετρήσουμε πόση αντικατάσταση είναι δυνατή. Οι συνεχείς αγορές βοηθούν με συνάλλαγμα για τη Ρωσία». 

Άλλοι που είναι αβέβαιοι αναγνωρίζουν τα μειονεκτήματα, αλλά δεν είναι σίγουροι ότι θα οδηγήσουν σε ύφεση στην Ευρώπη. Ο Daron Acemoglu λέει: «Φυσικά, θα είναι πιο δαπανηρό για την Ευρώπη, αλλά δεν είναι ξεκάθαρο αν θα την ωθήσει σε σοβαρή ύφεση». Ο Jean-Pierre Danthine στη Σχολή Οικονομικών Επιστημών του Παρισιού προτείνει: «Σαφώς θα οδηγούσε σε επιβράδυνση, πιθανώς ύφεση σε ορισμένες πιο εξαρτημένες οικονομίες». Και ο Karl Whelan απαντά: «Δεν είμαι σίγουρος. Είναι ένας αρνητικός παράγοντας, αλλά η ανάκαμψη από την πανδημία ήταν ισχυρή και οι ισολογισμοί των νοικοκυριών είναι σε καλή κατάσταση». 

Άλλοι πάλι σχολιάζουν πιθανές αλλαγές στην παγκόσμια αγορά ενέργειας, ο Franklin Allen λέει: «Δύσκολο να πούμε σε αυτό το στάδιο, καθώς μπορεί απλώς να είναι ότι η συνολική προσφορά παραμένει η ίδια και ποιες χώρες προμηθεύουν την Ευρώπη αλλάζει». Και ο Kenneth Judd υποστηρίζει ότι: «Πρέπει να πείσουμε τον ΟΠΕΚ να αυξήσει τις προμήθειες και να αλλάξουμε ορισμένες πολιτικές των ΗΠΑ για να αυξήσουμε τη ροή πετρελαίου προς την Ευρώπη».

Ο Jan Eeckhout στο Universitat Pompeu Fabra Barcelona διαφωνεί με τη δήλωση, σημειώνοντας: «Θα υπάρξει μετάβαση, αλλά τελικά το ρωσικό πετρέλαιο/αέριο θα καταναλωθεί κάπου (Κίνα, Ινδία…) αν όχι στην Ευρώπη». 

Πιθανές επιπτώσεις της εξόπλισης της παγκόσμιας χρηματοδότησης στο δολάριο

Στην τέταρτη δήλωση σχετικά με το εάν η όπλα χρηματοδότησης σε δολάρια είναι πιθανό να οδηγήσει σε σημαντική μετατόπιση από το δολάριο ως το κυρίαρχο διεθνές νόμισμα, οι αντιδράσεις είναι πολύ πιο ανάμεικτες από ό,τι σε οποιοδήποτε άλλο ερώτημα. 

Με βάση την εμπιστοσύνη κάθε εμπειρογνώμονα στην απάντησή του, το 24% της επιτροπής των ΗΠΑ συμφωνεί, το 40% είναι αβέβαιο, το 32% διαφωνεί και το 5% διαφωνεί σθεναρά. Μεταξύ της ευρωπαϊκής ομάδας (και πάλι σταθμισμένη με βάση την εμπιστοσύνη κάθε εμπειρογνώμονα στην απάντησή τους), το 23% συμφωνεί, το 33% είναι αβέβαιο, το 39% διαφωνεί και το 4% διαφωνεί κάθετα.

Συνολικά, και στις δύο ομάδες, το 24% συμφωνεί, το 36% είναι αβέβαιο, το 36% διαφωνεί και το 5% διαφωνεί έντονα.

Μεταξύ εκείνων που συμφωνούν, ο Jan-Pieter Krahnen ισχυρίζεται: «Αυτή η απομάκρυνση από το δολάριο βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη, καθώς η εξοπλισμός των οικονομικών έχει γίνει στοιχείο στη διεθνή πολιτική εδώ και χρόνια». Ο Ρόμπερτ Σίμερ παρατηρεί: «Αυτό ισχύει για χώρες όπως η Ρωσία και η Κίνα που μπορεί να φοβούνται μελλοντικές κυρώσεις». Και ο Christopher Udry κάνει ένα σχόλιο παρόμοιο με εκείνα για ένα ενεργειακό εμπάργκο που είναι δαπανηρό για την Ευρώπη αλλά ωστόσο αξίζει τον κόπο: «Αν και δεν είμαι σίγουρος για το «σημαντικό». Σε κάθε περίπτωση, ένα τίμημα που αξίζει να πληρώσετε». 

Άλλοι που συμφωνούν προτείνουν πιθανές εναλλακτικές λύσεις αντί του δολαρίου. Ο Darrell Duffie στο Στάνφορντ σχολιάζει: «Με τον οπλισμό των πληρωμών σε δολάρια, οι λύσεις θα κινούνταν μέτρια προς τα κρυπτονομίσματα και άλλες ρυθμίσεις πληρωμής». Ο Lubos Pastor προσθέτει: «Ο χρυσός, τα cryptocurency και το ρενμίνμπι είναι πιθανό να κερδίσουν μερίδιο αγοράς σε βάρος δυτικών νομισμάτων όπως το δολάριο». Ο Χοσέ Σάινκμαν προειδοποιεί: «Αλλά δεδομένου ότι τα μέτρα αφορούσαν επίσης το ευρώ, το γιεν, τη στερλίνα και το ελβετικό φράγκο, οι χώρες που σχεδιάζουν να εισβάλουν στις δημοκρατίες θα περιοριστούν στον χρυσό, το κρυπτογράφηση ή το ρενμίνμπι». 

Μεταξύ εκείνων που λένε ότι είναι αβέβαιοι, ο Maurice Obstfeld στο Berkeley σχολιάζει: «Όχι αν συμβαίνει μόνο σε περιπτώσεις όπως η Ρωσία τώρα». Ο Franklin Allen εξηγεί: «Ίσως μακροπρόθεσμα ο ρόλος του δολαρίου να πέσει, αλλά βραχυπρόθεσμα έως μεσοπρόθεσμα οι εξωτερικές επιδράσεις του δικτύου μπορεί να κυριαρχήσουν». Ο Jean-Pierre Danthine δηλώνει: «Το δολάριο θα παραμείνει το (κάπως λιγότερο) κυρίαρχο διεθνές νόμισμα». Και ο Abhijit Banerjee στο MIT υποστηρίζει ότι: «Όλες οι δυνάμεις που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε μια απομάκρυνση από το δολάριο ήταν ήδη εκεί. Αλλά ίσως αυτό θα μπορούσε να λειτουργήσει ως ηλιακή κηλίδα». 

Αρκετοί συμμετέχοντες σε πάνελ που διαφωνούν ότι το δολάριο θα μειωθεί σε κατάσταση επισημαίνουν το μέγεθος της οικονομίας της Ρωσίας. Ο Kjetil Storesletten λέει: «Ενώ η Ρωσία μπορεί να προσπαθήσει να βασίζεται λιγότερο στα δολάρια, ο κυρίαρχος ρόλος του δολαρίου θα παραμείνει. Η Ρωσία είναι πολύ μικρή». Ο Pol Antras στο Χάρβαρντ συμφωνεί: «Η οικονομία της Ρωσίας είναι μικρή. Ωστόσο, πρέπει να δούμε την τελική αντίδραση της Κίνας». Και ο Pete Klenow στο Stanford συνδέεται με πρόσφατα στοιχεία για το ρωσικό μερίδιο στο παγκόσμιο ΑΕΠ και το εμπόριο (1-2%).

Άλλοι που διαφωνούν εστιάζουν στην απουσία ρεαλιστικών εναλλακτικών λύσεων έναντι του δολαρίου, κάποιοι εστιάζοντας συγκεκριμένα στην Κίνα και το νόμισμά της. Ο Charles Wyplosz στο Graduate Institute της Γενεύης ρωτά: «Μακριά από το δολάριο σε τι; Όχι το ρενμίνμπι, το οποίο δεν είναι πραγματικά πλήρως μετατρέψιμο». Ο Daron Acemoglu προσθέτει: «Ποια είναι η εναλλακτική; Το ρενμίνμπι; Μπορεί να υποστηριχθεί ότι η Κίνα έχει καταστρέψει τη διεθνή της θέση με την πλήρη υποστήριξή της στη Ρωσία». Ο Πάτρικ Χόνοχαν σημειώνει: «Δεν είναι η πρώτη φορά που το δολάριο οπλίζεται. Και οι οικονομικές κυρώσεις δεν επιβάλλονται μόνο από τις ΗΠΑ. Το ρενμίνμπι έχει ακόμα πολύ δρόμο μπροστά του». Ο Kenneth Judd υποστηρίζει ότι: «Αυτή η χρήση της ισχύος του δολαρίου υποστηρίζεται από όλους τους φίλους μας. Θα ήταν δύσκολο για την Κίνα να τερματίσει τη χρήση του δολαρίου».

Τέλος, ορισμένοι συμμετέχοντες στο πάνελ είναι αμφίβολοι για τις προοπτικές για οποιεσδήποτε εναλλακτικές λύσεις. Ο Anil Kashyap σχολιάζει: «Είναι εξαιρετικά απίθανο βραχυπρόθεσμα, και το δολάριο παραμένει «το πιο καθαρό βρώμικο πουκάμισο». Ποια είναι η εναλλακτική; Αμφιβάλλετε ότι θα είναι κρυπτογράφηση!». Ο Ricardo Reis στο LSE μάς κατευθύνει στην έρευνά του, δείχνοντας ότι: «Είναι δύσκολο να ξεκινήσεις τις εναλλακτικές λύσεις και μετά να τις κάνεις να αναπτυχθούν» (Bahaj and Reis 2020). Και ο Richard Portes στο London Business School καταλήγει με έμφαση: «Καμία σοβαρή εναλλακτική».

Πηγές: https://voxeu.org/, https://www.europarl.europa.eu/, https://www.naftemporiki.gr

0